Diamond Tema'nın "Araplar'ın Türk Katliamları (Kuteybe b. Müslim'in Seferleri)" Adlı Videosunun Detaylı Analizi

693 haritam ile kendimi bu konuda gösterdim. Aşırı detaylı bir harita. Umarım yanlışlıkla bir şeyi silmemişimdir orada. Şimdi videoya geçelim. Video link: https://www.youtube.com/watch?v=Q2JgWKdVBHw 0:51'e kadar eğer gözden bir şey kaçırmadıysam genel olarak doğru. Türkler için çalkantılı dönemdi. Fakat Türkler güçsüz değildi. Kangar Birliği ve Hazarlar vardı. Bunlar güçlü devletlerdi. Hazarlar, Franklar gibi Emevîleri durdu. Kangar Birliği dışında Nizek Tarhan gibi onca Türk lideri vardı fakat kesinlikle Kangar Birliği kadar güçlü değildi. Göktürkler ise Bulákoklar'ı fetih edene kadar bir şey yapmadı. Tang hanedanlığına bağlı olan Göktürkleri bahsetmiyorum. Ara sıra isyan ediyordu Türkler. Fakat Çinliler bastırıyordu. Batı Türkleri ve Türgişler Çinlilere bağlıydı. Neyse devam edelim. Uzun uzun hepsini anlatabilirim. Türk Sulî Hanedanı falan filan var. Adam kitapta yazanı değiştirmeden okuyor. Türev falan yok. Kullandığı kaynakları analiz ediyorum. Emevîler ezici üstünlüğe sahip değildi yani. Yenildikleri oluyordu ve sonradan fetih ediyorlardı yine. Dabuyilere bağlıydı Türk Sulî Hanedanı. Eski Sâsânî tamamını ele geçirmediler. Şimdi Diamond kaynağı bırakıp anlatmaya başladı. Doğru anlatıyor. Normalde olması gereken garnizonların canlarını bağışlamaları. Garnizonlar böylece şehirden çıkacak ve başka bir şehre gidebilir. Napolyon savaşlarında bile böyleydi. İslâm dini hep kanla kılıçla topraklarını yaymadı. Böyle bir şey demiyorum ben. Yeri geldiğinde cihanla yayıldı. Yeri geldiğinde ise topluca müslümanlaşma, hükümdarların müslümanlaşması gibi şeyler oldu. Fetih edilen bölgelerde genelde halk zamanla müslüman oldu. Emeviler diye okumuş ki yanlış okumuş. Kalın ı harfi olacak. Emevîler. Fakat bunlara takılmayacağım. İslam diye okuması da var. Kalın a harfi olacak. Böyle şeylere girmeyeceğim. Neyse devam edelim. Aslında İslâm'a zarar vermedi bu olaylar. Ortaçağda böyle şeyler gayet normaldi zaten. Bir sürü isyan olurdu ve yerine yeni devlet geçerdi. Onca katliam var. Dinler zamanla yok olur ve genelde kimse o dinin geçmişini sorgulamadan unuturlar dini. Yani mitoloji olur. Fakat bazı dinler tutar. Semavi dinler globalleşmeye başlayınca yayıldı baya. Numeşkes ve Ramisen diye geçen şeyler askeri harekatın adı. Ondan haritada geçmiyor çünkü yıl 693. 693'den önce de fetihler vardı. Benim haritaya neden eklemediğim anlaşılsın diye yazdım. Reklam olmayacaksa atabilirim siteyi ama kötü sözler geçen siteler veya yazılar dahil her şeyi koydum. Yazılanlardan ben sorumlu değilim. Neyse geçelim videoya. Video diğer Türkçe videolara kıyasla baya iyi. Ciddiyim. Gördüğüm şeyleri yazıyorum ben. Titizlikle seçmeye çalışıyorum kelimeleri. Kiş, Keş demek. Haritada geçiyor dedikleri videoda. İsteyen bakabilir. Olduğu yer biraz hatalı olabilir gösterdiklerimde ama çok işe yarayacaktı harita. Bu arada tek Türkler yok. Fârslar da katlediliyor. Göktürklerin Sâsânîlere karşı başarılar var. Bunun yüzünden övüldüler. ÖÖT'in videosunda geçiyor bu kısım. Yanlış anlaşılmalara sebep olmasın video diye diyorum. Hainlik yapan Türkler var. O kısımda doğru. Videonun geri kalan kısmı genel olarak doğru. Onu belirteyim. Türk birliği örneği var ama. Mesela Kangar Birliği. Hep Emevîler kazanan taraf değil elbette. Küçük şehir devletleri direndiği oluyor. Videoda bazen geçmeyip eleştiriyormuş gibi gösterdiğim yerler olabilir. Yanlış anlaşılmasın diye yazıyorum. 6:20 Hazar Kağanı münafık davranmıştı. Araplar topraktan çıkınca belli etti tutumunu. Neyzek dediği Nizek. Vikipedi sayfasında 2 kez geçiyor. Sayfalar birleştirilmeli. Talkan ve Cürcan kısmında ölen kişi sayısı abartılıyor bazen. Diamond sanırım bahsetmiş bunu. Derbent haritada geçmiyor çünkü Orta Asya'da değil. Günümüzde Azerbaycan denilen bir yerde. Haritamda geçiyor diğer dediği şehirler. Türklere karşı yürü dediği şey yürümeseydi belki de Kuteybe ölmüştü. Hindistan kısmıda var. Karkota Hanedanlığı, Türk Şâhîler gibi. Emevîler bütün gücünü aktarmadı oraya ama hazırlık yaptı. Orada Arap aileler var. Savaşa katılıyor. Onun ekmeğini yedi Kuteybe, Müslim'in oğlu. Bakın Talakan, Talkan olduğunu belirtmiş. Bu arada Abbâsîler de masum değil ayrı konu. Birisi yanlış diye diğeri doğru olmaz. Hatalı ikilem bu. Videoda belirtmemiş ama Hazarlara yapılanlara bakın anlarsınız. Kuteybe, Mâverâünnehir bölgesini tamamen fetih etmedi. Nizek gidince iyice moral kalmıyor halkta ve yeniliyorlar. Emevîler her türlü üstün küçük şehirlere karşı. İster iyi kalesi olsun. 12:44 14.000 doğru rakamdır. Bir tarih sitesinde belirtiliyor o şehrin ne kadar kişiye sahip olduğu. 100.000 abartı. Roma 1 milyon olmuştu ve düşünce zar zor toparladı. 100.000 çok yüksek bir rakam. 12.000 gibi rakamlar daha gerçekçi bu yüzden. Kuteybe gibi liderleri psikopat sananlar olabiliyor. Savaş ortamları böyle. Liderler önemli. Başardıkları vb. Kılıç zoruyla müslümanlaştırmaya çalıştırdılar ama fetih edilen yerler sonradan topluca müslüman oldu. Semerkant Soğd İhşîdliği var. Bu fetih edildi ve halkı götürüldü Orta Doğu topraklarına. Evet bütün hepsi zorla olmadı. Hazarların bir kısmı zamanla oldu mesela. Sovyet tarihçileri okuyun. Volga Bulgar örneği var. Sibirya Türkleri zorla müslüman mı oldu? Hatta Türklerin hepsi müslüman değildi. Hristiyan Türkler var. Diamond mantıklı konuşmuş yine. Göktürklerin zaferleri uzun sürmedi. Bunu belirteyim. Türgişler geçmiyor videoda. Bir sürü şey eklenebilirdi videoya. Saatler sürerdi ama. Volga Bulgarlar güçlenmek için müslüman oldu. Müslüman tüccarlar vardı o dönem. İslâm öncesi Araplarda var. Hunların Anadolu'ya girip ta Kudüs'e kadar gelmesi sürecinde neredeyse Araplara vardılar. Türklerin ticari ilişkileri. İskitlerle ilgili yazanlara bakın. Yani bu olayın öncesi var. Neyse bu konuya geçelim. Arapların, Sâsânîler kaybettikten sonra yaşananlara bakın. Ahundov'un yazılarına bakın. Bir sürü kaynak var. Bu yaşananlardan sonraki kuşaklar etkilendi. Tarih işte bu yüzden önemli. Özet: Video gerçekten kaliteli ve muhteşem olmuş. Tebrik ederim. Diğer videolara kıyasla doğruluk açısından çok iyi. Ben de analiz yaptım. Düzenleme: ÖÖT'ün değil ÖÖT'in.